Pierwsze skojarzenie, które przychodzi nam na myśl, gdy rozmyślamy nad tym „czym jest schron?”, to oczywiście: piwnica chroniąca ludność w trakcie wojny. Na ogół wszyscy wiemy, do czego służy i gdzie znajduje się ów budowla, jednak warto zagłębić się nad jej właściwym przeznaczeniem i genezą. Warto potrafić odróżnić rodzaj schronu tak, by wiedzieć, który z nich przeznaczony jest dla użytku ludności cywilnej, a który dla potrzeb wojskowych, żeby w razie niebezpieczeństwa mieć wiedzę, w którym kierunku winniśmy się udać. 

Fortyfikacje chroniące ludność cywilną

Schrony, dedykowane ludności cywilnej, to najczęściej budowle całkowicie ukryte pod powierzchnią ziemi, stanowiące swego rodzaju piwnice. Tutaj, w ciszy i z dala (a raczej głęboko) od miejsca potencjalnej walki zbrojnej schować się możemy przed bronią masowego rażenia, czy atakiem z wykorzystaniem niebezpiecznych substancji chemicznych. Umieszczone głęboko w ziemi pokoje, mają na celu ochronić przed pociskami rakietowymi, bombami lotniczymi, działaniem broni jądrowej, a nawet gruzami, czy pozostałościami po zniszczonych budynkach. By dobrze spełnić swą funkcję i stać się swego rodzaju azylem dla cywilów, muszą mieć minimum 3-metrową grubość stropu zabezpieczającego przed rakietami i minimum 1,6-metrową przed bombami burzącymi (wartość 1,6 m odpowiada bombie o wadze 50 kg). Z racji tego, iż stanowi on skrytkę dla ludzi, musi posiadać przedsionek, którego głównym zadaniem jest zapewnienie gazoszczelności całemu schronowi, filtrowentylacyjne komory, które będą na bieżąco regulować powietrze, oraz ubikacje i umywalki zapewniające cywilom utrzymanie odpowiedniej higieny osobistej. Ponadto każda z tego rodzaju konstrukcji winna mieć wyjście zapasowe, ułatwiające ewakuację.

Schron na potrzeby wojskowe

Gdy wiemy już, co to jest schron zapewniający bezpieczeństwo cywilom, warto zagłębić się nad jego drugim, lecz równie ważnym przeznaczeniem – stricte wojskowym. Takowe schrony, które przeznaczone zostały do użytku wojskowego, to częściowo zakryte w ziemi budowle, w których najczęściej prowadzi się wymianę ognia z wrogiem, obserwację poczynań nieprzyjaciela, czy kierowanie trwająca walką i wydawanie bezpośrednich rozkazów. Takie konstrukcje chronią żołnierzy i wszelaki sprzęt techniczny, który posiada dana kompania, oraz zaplecze medyczne i środki pierwszej pomocy niezbędne w trakcie walki zbrojnej. Najczęściej zbudowane są z żelbetu, czyli betonu, który uprzednio wzmocniono stalowymi prętami. Ma to zagwarantować wytrzymałość ów budowli i odporność na ataki ze strony wroga. Konstrukcje te muszą posiadać odporność na ciśnienie o parametrach większych bądź równych 0,02 MPa i współczynnik osłabienia promieniowania jonizującego większy lub równy 100 – wtedy dopiero nadają się do użycia i gwarantują schronienie.

Współczesne konstrukcje ochronne

Nowoczesny schron to budowa, której szczegółowe parametry techniczne określają wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju. Dokument ten wszedł w życie 04.12.2018 roku i ściśle omawia zasady, postępowania z tzw. budownictwem ochronnym. Najistotniejszą sprawą, którą reguluje jest fakt, że od tamtej pory za planowanie przestrzenne i nadzór nad schronami odpowiadają wojewodowie, wójtowie, burmistrzowie, czy prezydenci miast – w zależności od terenu, na którym ów konstrukcja ochronna się znajduje.

Obiekty wzniesione kilkadziesiąt lat temu, które dziś mogą stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia, muszą być regularnie odnawiane i odrestaurowywane, a jeśli ich stan na to nie pozwala, należy je zlikwidować. W ich miejsce winno się wznieść nowe budynki, które wyposażone będą w schrony, pełniące funkcje na co dzień – nie tylko w wypadku wojny. W związku z tym zaleca się, by nowoczesne schronienia były w ciągłym użyciu, jako m.in. komórki lokatorskie, szatnie, magazyny podziemne, sale zebrań lokatorskich, powierzchnie szkoleniowe, czy sportowe. Ewentualne doposażenie takich przestrzeni w niezbędną żywność, wodę, bądź inne środki przetrwania odbywać się winno dopiero w chwili ogłoszenia stanu gotowości obronnej państwa i nadchodzących niebezpieczeństw.