Stanisław Barańczak to ważna postać polskiej kultury wieku XX, odegrał ważną rolę w polskim życiu naukowym, wzbogacił beletrystykę o zbiory wierszy, a także przyczyniał się do popularyzowania wiedzy o języku i literaturze polskiej za granicą. Poprzez pochodzenie był związany z Poznaniem, w którym się urodził i wychował. Studiował, a później także wykładał na poznańskim Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Jego naukowymi mentorami byli profesorowie Jerzy Ziomek i Edward Balcerzan.
Badacz języka literackiego
Zainteresowania naukowe Barańczaka koncentrowały się zarówno na materii najnowszego języka poetyckiego, co okazał także pisząc autorskie tomiki poetyckie, ale krążyły także wokół starszego dziedzictwa kulturowego Europy. Pozostawione przez niego eseje naukowe zdradzają fascynację tym, jak dziedzictwo przeszłych epok artystycznych powraca w nowych literackich odsłonach i pozostaje wciąż żywe. Odegrał także znaczącą rolę na gruncie translatologii, czyli tłumaczenia dzieł literackich. Badania Barańczaka opierały się na jego pracy nad dziełami Szekspira i zaowocowały powstaniem nowych polskich wersji tych sztuk, alternatywnych dla tych uznanych na gruncie polskim za kanoniczne. Barańczak zrewolucjonizował teorię przekładu, postulując między innymi odejście od archaizowania i wartościowe przekładanie elementów komicznych.
Nie tylko literat
Wydarzenia polityczne, dotykające Polskę w latach 70. i 80., wpłynęły dość znacząco na życie Barańczaka, który chcąc pozostać wiernym swoim przekonaniom, wziął czynny udział w niektórych przedsięwzięciach, jakie były skierowane przeciwko władzy ludowej. Był sygnatariuszem Listu 59, który sprzeciwiał się wprowadzeniu zmian do konstytucji, a później został jednym z założycieli Komitetu Obrony Robotników. Ze względów politycznych właśnie, na początku lat 80. podjął decyzję o opuszczeniu kraju. Osiadł w Stanach Zjednoczonych, gdzie również pracował naukowo. Uniwersytet Harvarda zaproponował mu prowadzenie katedry języka i literatury polskiej, na wydziale slawistyki. Barańczak, mimo przebywania poza rodzinnym krajem, nie przestał działać na rzecz polskiej kultury. Należał do Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, francuskiego Funduszu Pomocy Niezależnej Literaturze i Kulturze Polskiej oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, opozycyjnego wobec PRL-owskiego Związku Literatów Polskich. Ponadto, przez kilka lat był redaktorem amerykańskiego pisma naukowego The Polish Review. Stanisław Barańczak zmarł w USA w grudniu 2014 roku, w wieku 68 lat.
